شاه پسند گياهي گل‌دار و هميشه سبز بوده، ۲۵۰ گونه از اين گياه در دنيا به‌صورت يك‌ساله و چندساله و درختچه‌اي وجود دارد، اين گياه بومي مناطق گرمسير آمريكا بوده و به خشكي نسبتاً مقاوم است، گل‌هاي گياه شاه پسند رنگارنگ و چتري و بادوام مي‌باشند. گل شاه پسند در مناطق گرمسير تمامي طول سال بر روي گل بوده و در مناطق نيمه گرمسير يا سردسيري در فصل گرم به گل مي‌رود، ساقه‌ها و برگ‌هاي اين گياه غالباً موم دار است. برگ‌هاي اين گل در آفتاب كم، رنگ خود را تا حدودي به سبز روشن تغيير مي‌دهد و سايه جزئي را نيز تحمل مي‌كند. شاه پسند را به‌راحتي مي‌توان در گلدان كشت نمود و با شروع فصل سرما به محلي گرم برد و در تمام طول سال از گل‌هاي آن لذت برد. انواع گل شاه پسند از نظر رنگ عبارت از رنگ هاي سفيد، قرمز و نارنجي مي باشد.

آموزش كاشت بذر گل شاه پسند

تكثير گل شاه پسند از بذر خيلي ساده نيست، گل شاه پسند علاوه بر كاشت بذر از طريق قلمه‌ زدن گل شاه پسند نيز تكثير مي‌يابد، در اوايل بهار و پاييز مي‌توانيد از قلمه‌هاي جوان اين گياه استفاده نماييد. اولين قدم براي كاشت بذر گياهان زينتي انتخاب خاك مناسب است، برخي از خاك‌هاي باغچه ممكن است مانع سبز شدن بذر و مرگ جوانه بشود بهتر است از خاك‌هاي آماده و بسته‌بندي استفاده كنيد. بهترين تركيب خاك براي كاشت اين بذر شامل ۳۰ درصد كوكوپيت، ۵۰ درصد پيت ماس يا ورمي­كمپوست و ۲۰ درصد پرليت دانه‌ريز است.

ابتدا بذرها را داخل آب ولرم بريزيد تا به مدت چند ساعت خيس بخورند و بذرها زير آب بروند، (حداقل ۳ تا ۱۰ ساعت) اين عمل باعث شده تا پوست خارجي بذرها نرم و شكسته شود و جوانه‌زني تسريع شود. بذرها به‌طور طبيعي بعد از اين مدت بايد ته طرف بروند، بذرهايي كه زير آب نرفته‌اند را مجدد در آب ولرم ريخته تا آب را جذب كنند و به زير آب بروند در غير اين صورت شانس جوانه‌زني آن‌ها كم مي‌شود.

براي اينكه تصميم بگيريم بذرها را نشاء كنيم يا مستقيم بكاريم بايد چند نكته را مد نظر داشته باشيم:

۱. در چه فصلي قرار داريم؟ اگر هوا هنوز سرد است بايد اقدام به نشاء كردن در محيطي گرم همانند منزل يا گلخانه كنيم و بعد از اتمام سرما به محل اصلي كاشت در فضاي باز (باغچه يا باغ) منتقل كنيم، اگر نه در فصل گرم سال هستيم مي‌توانيد به‌راحتي در فضاي باز اقدام به كاشت مستقيم در گلدان و باغچه كنيم.

۲. قصد كاشت در گلدان داريد يا باغچه؟ در صورتي كه مي‌خواهيد اقدام به كاشت بذر شاه پسند در گلدان كنيد كاشت مستقيم مناسب است ولي براي كاشت در باغچه و براي اينكه فواصل كاشت منظم باشد نشاء كردن بذرها توصيه مي‌شود. بذرها را مي‌توانيد در گلدان يا سيني نشاء و يا حتي ليوان‌هاي يك‌بار مصرف نشا كنيد يا اينكه مستقيم در محل اصلي بكاريد، نشاء كردن نسبت به كاشت مستقيم مزاياي بيشتري دارد.

نشاء كردن بذر گل شاه پسند

ظرف كشت خود (ليوان يك‌بار مصرف يا سيني نشاء) را با خاك موردنظر پر كنيد، سپس اقدام به آبياري كنيد تا آب از انتهاي ظرف كشت خارج شود و خاك نشست كند. سپس سوراخي ريز به عمق ۰٫۵ تا ۱ سانتي‌متر ايجاد كنيد و يك يا دو عدد بذر را داخل آن قرار دهيد و سپس با خاك ورمي كمپوست روي بذرها بريزيد، البته مي‌توانيد از همان تركيب خاك نيز بر روي بذر بريزيد ولي استفاده از كمپوست باعث به وجود آمدن نشاءهايي قوي‌تر مي‌شود. دماي ايده آل براي كاشت بذر ۱۵ تا ۲۵ درجه است و نياز به محيطي خيلي گرم ندارد. اكنون ظرف كاشت را به محيطي مناسب ببريد و با اسپري خوب آبياري كنيد تا آب به بذرها برسد و خاك كاملاً مرطوب شود.

تا قبل از جوانه زدن بذر شاه پسند نبايد اجازه دهيد سطح خاك خشك شود، اگر ظرف كاشت را در مقابل آفتاب مستقيم قرار داده‌ايد مشكلي نيست ولي بايد بيشتر مراقب بود تا خاك رطوبتش را از دست ندهد، چون بذر در عمق كمي كاشته شده كه به‌سرعت ممكن است در مقابل آفتاب خشك شود و جوانه بميرد. بعد از اينكه نشاء چهار برگه شد و رشد كافي كرد آن‌ها را به گلدان اصلي يا باغچه منتقل كنيد.

اگر مي‌خواهيد گلدان را در منزل نگه‌داري كنيد حتماً بايد محيطي پرنور را برايش در نظر بگيريد، پشت پنجره جنوبي با حداقل ۸ ساعت نور در روز ايده آل است، اگر اين شرايط را نمي‌توانيد فراهم كنيد بايد از نورهاي كمكي (فلورسنت) استفاده كنيد براي اين كار بايد چراغ فلورسنت را در فاصله ۸ تا ۱۰ سانتي‌متري گياه قرار دهيد.

كاشت مستقيم بذر گل شاه پسند الوان در باغچه

براي كاشت مستقيم بذر اولين نكته كه بايد به آن توجه نمود دماي محيط كاشت است، براي كاشت مستقيم در گلدان و در منزل در هر فصلي مي‌توان اقدام نمود ولي براي كاشت مستقيم در گلدان و فضاي باز يا در باغچه بايد بعد از گرم شدن هوا و اتمام سرما اقدام به كاشت بذر كرد. دماي محيط كاشت بذر گل شاه پسند بايد ۱۵ تا ۲۵ درجه باشد. ابتدا كود دامي پوسيده را بر روي بستر باغچه مي‌ريزيم و به عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتي‌متر زيرورو مي‌كنيم تا مخلوط شود سپس اقدام به آبياري مناسب مي‌كنيم تا خاك كاملاً خيس شود بعد از گذشت چند ساعت از آبياري بذرها را با فاصله ۱۰ تا ۲۰ سانتي‌متر از يكديگر در عمق ۲ تا ۳ سانتي‌متري قرار مي‌دهيم و بر روي آن خاك قرار مي‌دهيم. سپس به‌آرامي اقدام به آبياري مي‌كنيم به‌طوري كه بذرها جابجا نشود و منتظر سبز شدن آن‌ها مي‌مانيم. تا قبل از جوانه‌زني خاك هرگز خشك نشود.

كاشت مستقيم بذر گل شاه پسند در گلدان

براي كاشت شاه پسند در گلدان ابتدا مطمئن مي‌شويم كه ته گلدان سوراخ‌هاي مناسبي براي خروج آب اضافي دارد سپس به ارتفاع ۴ سانتي‌متر كف آن ماسه درشت مي‌ريزيم و سپس گلدان را با تركيب خاكي كه در بالا گفته شد پر مي‌كنيم و خوب آبياري مي‌كنيم تا خاك نشست كند و آب از ته گلدان خارج شود. اكنون بذرها را در عمق ۲ برابر طول بذر (حدوداً ۰٫۵ تا ۱ سانتي‌متر) و در فواصل ۵ تا ۱۰ سانتي‌متري مي‌كاريم و روي آن را با كمپوست پوسيده يا همان تركيب خاك اصلي پر مي‌كنيم و به‌آرامي آبياري مي‌كنيم، بهتر است با افشانه يا اسپري آبياري شود تا بذرها جابجا نشود. تا قبل از جوانه‌زني بذرها اجازه ندهيد خاك خشك شود و هميشه مرطوب باشد، بعد از جوانه‌زني بذرها بايد گلدان در جاي پر نور باشد.

اگر اقدام به نگهداري گلدان در آپارتمان مي‌كنيد بايد توجه نمود كه ميزان نور دريافتي روزانه ۷ تا ۸ ساعت باشد. آبياري گياه بايد هر چند روز يك بار هنگامي‌كه سطح خاك كمي خشك شد انجام شود. تا قبل از جوانه‌زني بذرها و در صورتي كه هوا خيلي گرم نبود مي‌توانيد گلدان را با مشما شفاف كاور كنيد (بپوشانيد) تا با بالا رفتن رطوبت و دما جوانه‌زني سريع‌تر اتفاق بيفتد. بهتر است هنگام مواجه با اين گياه از دستكش استفاده كنيد زيرا شيره اين گياه براي پوست ايجاد حساسيت مي‌كند.

خواص گل شاه پسند

قسمت مورداستفاده اين گياه، برگ گل شاه پسند و سرشاخه‌هاي سبز آن است در اثر مالش دادن بوي مطبوعي در تمام قسمت‌هاي اين گياه منتشر مي‌شود ولي طعم آن گس و تلخ است. اين گياه گونه‌هاي مختلفي دارد كه متجاوز از صد نوع مي‌باشد، ما در ايران بيشتر نوع تزئيني آن كه شاه پسند درختي نام دارد را مي‌شناسيم اما نوع دارويي آن نيز در ايران وجود دارد كه ما در اين مطلب بيشتر به آن نوع مي‌پردازيم. شاه پسند مشكلاتي از قبيل نفخ و احساس سنگيني را برطرف كرده و به بهبود عملكرد كبد كمك مي‌كند. از ديگر فوايد گل شاه پسند اين كه اين گياه براي برطرف كردن حالت تهوع و يا استفراغ نيز مفيد است. نتايج پژوهش‌هاي متعدد نشان مي‌دهد كه عصاره‌ي روغني يا همان افشره‌ي خوراكي شاه پسند ليمويي به دفع هليكوباكترپيلوري كمك مي‌كند به خاطر اينكه اين باكتري نمي‌تواند در برابر تركيبات شاه پسند مقاومت كند. شاه پسند آرام‌بخش است و باعث خواب راحت مي‌شود. شاه‌پسند براي مقابله با استرس و اضطراب فوق‌العاده است. مي‌توانيد زماني كه تحت فشارهاي روحي رواني هستيد و يا بي‌خوابي به سرتان ميزند از آن استفاده كنيد.

گل شاه پسند گياهي زيبا و جذاب براي نگهداري در فضاهايي است كه در طول روز داراي نور كافي خورشيد هستند. اگر شما در خانه باغچه داريد يا بالكن شما فضايي مناسب براي كاشت گياه دارد، پيشنهاد ما نگهداري و كاشت گل شاه پسند است. در اين مقاله شما را با روش كاشت بذر گل شاه پسند در باغچه و گلدان و شرايط نگهداري از آن آشنا مي‌كنيم.

نحوه كاشت بذر گل شاه پسند در باغچه و گلدان

كاشت بذر شاه پسند در باغچه بايد در اواخر تابستان انجام شود،‌ اما در محيط آپارتمان با تنظيم دماي محيط در هر زماني مي‌توانيد به كاشت و نگهداري از اين گياه اقدام كنيد. مراحل كاشت بذر گل شاه پسند به شرح زير است:

بذر‌ گل شاه پسند را قبل از كاشت به مدت ۲۴ ساعت در آب بخيسانيد تا زودتر جوانه بزنند.

بذر‌ گل شاه پسند خيسانده شده را در سيني نشا و بستر حاوي ماسه و پرليت بكاريد و بر روي بذر‌ گل شاه پسند را با لايه نازكي از ماسه بپوشانيد، البته به نحوي كه خيلي پوشانده نشوند. بذر‌ گل شاه پسند براي جوانه‌زني به نور نياز دارد.

تا زماني كه بذر‌ گل شاه پسند جوانه بزند، بستر كاشت را مرطوب نگه‌داريد. پوشاندن سطح گلدان با يك پلاستيك به حفظ رطوبت هوا كمك كرده و اين عمل نيز به جوانه‌زني بذر‌ گل شاه پسند كمك مي‌كند.

پس‌ازآن كه گياهچه‌هاي جوان، شش برگي شدند، آن‌ها را به گلدان اصلي منتقل كنيد.

جوانه‌زني بذر‌ گل شاه پسند حدود ۶ الي ۱۴ روز طول مي‌كشد.

براي كاشت در گلدان از سايز متوسط استفاده كنيد و چنانچه در باغچه مي‌كاريد، نشاء‌ها را با فاصله ۱۰ سانتي‌متر از يكديگر بكاريد.

مكاني كه براي كاشت بذر‌ گل شاه پسند در نظر گرفته‌ايد بايد كاملاً آفتابي باشد و در تابستان گياه را به‌طور مرتب آبياري كنيد.

گياه‌شناسي گل شاه پسند

گل شاه پسند انواع گوناگوني دارد و در بين اين گونه‌ها، گياه يك‌ساله و چندساله ديده مي‌شود. اين گياه به شكل بوته‌اي رشد كرده و ارتفاع آن بين ۲۰ تا ۵۰ سانتي‌متر متغير است. شاه پسند، داراي گل آذين چتري با گل‌هايي به رنگ‌هاي قرمز نارنجي و يا دو رنگ جدا از هم زرد است. ويژگي بارز اين گياه، تغيير رنگ گل‌ها هم‌زمان با افزايش سن است به‌طوري كه گل‌ها در ابتدا زرد، بعد نارنجي و بعد قرمز رنگ مي‌شوند. گلدهي گياه شاه پسند در مناطق گرمسير، در تمام طول سال و در ساير مناطق، بسته به دما، در تابستان صورت مي‌گيرد.

شرايط محيطي موردنياز نگهداري گل شاه پسند

خاك: بذر‌ گل شاه پسند به خاك با حاصلخيزي متوسط و زهكشي كافي نياز دارد.

نور: شاه پسند بسيار آفتاب دوست است و به نور كامل آفتاب نيازمند است. اگر بذر‌ گل شاه پسند را در گلدان و در داخل منزل نگهداري مي‌كنيد، لازم است آن را در مكاني كه در طي روز حداقل ۵ تا ۶ ساعت از نور مستقيم آفتاب بهره‌مند است، قرار دهيد.

دما: گل شاه پسند گرماي هوا را به‌خوبي تحمل مي‌كند، ولي به سرماي كمتر از ۱۰ درجه سانتي‌گراد حساس است. در فضاي باز اين گل مخصوص فصل بهار و تابستان است ولي در محيط خانه، با تنظيم دماي محيط، مي‌توانيد در فصل پاييز و زمستان نيز اين گياه را نگهداري كنيد.

آبياري: نياز آبي گل شاه پسند متوسط است و در فصل تابستان بايد به‌طور مرتب آبياري شوند. اين گياه رطوبت بيش‌ازحد را تحمل نمي‌كند، بنابراين از غرقابي كردن گياه بپرهيزيد. توجه داشته باشيد، آبياري بيش‌ازاندازه باعث رشد علفي و عدم گلدهي گياه خواهد شد.

آفات و بيماري‌ها: گياه شاه پسند، به بيماري سفيدك پودري و بيماري‌هاي قارچي حساس است و براي پيشگيري از آن بايد از پاشيدن آب روي برگ‌هاي گياه خودداري كنيد. شرايط سرد و مرطوب و عدم وجود نور كافي ازجمله شرايط مساعد براي شيوع اين بيماري‌ها است.

كوددهي: يك بار كوددهي در اول بهار و يك بار اول تابستان كافي است.

اگر از اين گياه را در منزل نگهداري مي‌كنيد، به زودي شاهد رفت‌وآمد پروانه‌ها به سمت اين گل خواهيد بود. هنگام كاشت شاه پسند، حتماً از دستكش استفاده كنيد، چون شيره گياه براي پوست حساسيت‌زاست.